โครงการพัฒนา “คน” เพื่อสร้างประเทศ นักเรียนทุนวิทย์ กองหนุน “ไทยแลนด์ 4.0”

การจัดอันดับขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยสถาบัน IMD World Competitiveness Center ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ตามรายงาน IMD World Competitiveness Yearbook 2019 ระบุว่า ประเทศไทยได้รับการเลื่อนอันดับจากอันดับที่ 30 มาเป็นอันดับที่ 25 ได้ในปี 2562

ขีดความสามารถที่ดีขึ้นของประเทศไทย มีส่วนประกอบจากหลายด้าน ทั้งสถานะทางเศรษฐกิจ ประสิทธิภาพของภาครัฐ ประสิทธิภาพของภาคธุรกิจ และโครงสร้างพื้นฐาน ซึ่งโดยรวมมีศักยภาพดีขึ้น รวมทั้งโครงสร้างพื้นฐานทางด้านวิทยาศาสตร์ ซึ่งในปี 2562 ประเทศไทยสามารถเลื่อนจากอันดับที่ 42 มาอยู่ที่ 38 จากทั้งหมด 63 ประเทศ

ปัจจุบัน งบประมาณด้านการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศไทยอยู่ที่ 1.25% ของ GDP หรือประมาณ 216,376 ล้านบาท และได้ตั้งเป้าหมายไว้ที่ 1.5% ของ GDP ภายในปี 2565 และ 2.0% ของ GDP ภายในปี 2570 แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นในการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อนำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจ

รัฐบาล นำโดย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เล็งเห็นความสำคัญในการพัฒนาและส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี โดยเฉพาะการวิจัยและการพัฒนานวัตกรรม ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้ไทยก้าวสู่การเป็น”ประเทศไทย 4.0” จึงได้มีการปฏิรูประบบวิจัยเพื่อให้มีความเชื่อมโยงและต่อยอดสู่การใช้ประโยชน์อย่างแท้จริง โดยได้ดำเนินการตามแผนการขับเคลื่อนและปฏิรูปการวิจัยแบบบูรณาการของประเทศ และกรอบยุทธศาสตร์ด้านการวิจัยและนวัตกรรม ระยะ 20 ปี (ปี 2560 – 2579)

ด้วยตระหนักดีว่า “คน” คือ “ทรัพยากร” ที่สำคัญ เป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศ แต่เพราะที่ผ่านมาประเทศไทยประสบปัญหาขาดแคลนกำลังคนด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รัฐบาลจึงมีนโยบายเร่งรัดให้มีการผลิตและพัฒนาบุคลากรทางด้านนี้อย่างต่อเนื่อง โดยให้ความสำคัญกับการจัดสรรทุนการศึกษาและการฝึกอบรมการวิจัยทั้งในประเทศและต่างประเทศเพิ่มขึ้น เพื่อสร้างบุคลากรที่จะช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและการพึ่งพาตนเองในระยะยาว

หนึ่งในโครงการที่สำคัญ คือ “โครงการนักเรียนทุนรัฐบาลทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี” เพื่อสนับสนุนการสร้างบุคลากรด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในระดับสูง ในสาขาต่าง ๆ เช่น สาขาเทคโนโลยีวัสดุศาสตร์และพลังงาน สาขาอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์ สาขาเทคโนโลยีชีวภาพและสิ่งแวดล้อม สาขาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน และสาขาการจัดการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

โครงการนักเรียนทุนรัฐบาลทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ระยะที่ 3 และ ระยะที่ 3+ ในปี 2561 ได้ส่งนักเรียนไปศึกษาทั้งระดับปริญญาโท-เอก จำนวน 1,495 ทุน โดย 1,400 ทุน เป็นการศึกษาในต่างประเทศ อาทิ สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส เดนมาร์ก สวีเดน สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน ออสเตรเลีย แคนาดา นอร์เวย์ และนิวซีแลนด์ และปีต่อมา โครงการในระยะที่ 4 ปี 2562 มีนักเรียนทุนจำนวน 1,500 ทุน

สาขาวิชาที่ส่งนักเรียนทุนไปศึกษาเป็นสาขาที่สอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาประเทศ รวม 10 สาขา ได้แก่ เทคโนโลยีโลหะและวัสดุ เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีชีวภาพและสิ่งแวดล้อม นิวเคลียร์เทคโนโลยี การบริหารจัดการเทคโนโลยี ทรัพย์สินทางปัญญาและกฎหมายสิทธิบัตร วิทยาศาสตร์พื้นฐานทุกสาขา เทคโนโลยีทางทะเล นาโนเทคโนโลยี และเทคโนโลยีระบบขนส่งทางราง

การเพิ่มจำนวนบุคลากรและนักวิจัยทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นับเป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมเป้าหมายของประเทศ 10 กลุ่ม ประกอบด้วย 5 อุตสาหกรรมที่มีศักยภาพ ได้แก่ อุตสาหกรรมยานยนต์สมัยใหม่ อุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์อัจฉริยะ  อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวกลุ่มรายได้ดีและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ การเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ  อุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร และ 5 อุตสาหกรรมอนาคต ได้แก่ อุตสาหกรรมหุ่นยนต์ อุตสาหกรรมการบินและโลจิสติกส์ อุตสาหกรรมเชื้อเพลิงชีวภาพและเคมีชีวภาพ อุตสาหกรรมดิจิทัล อุตสาหกรรมการแพทย์ครบวงจร รวมทั้งโครงการขนาดใหญ่ของรัฐบาล อาทิ การพัฒนาระบบราง การเพิ่มจำนวนนักวิจัยทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีให้แก่ EECi (Eastern Economic of innovation) หรือ พื้นที่เศรษฐกิจใหม่ที่มุ่งเน้นวิจัยและนวัตกรรม

นักเรียนทุนที่สำเร็จการศึกษากลับมาพร้อมที่จะเป็นอาจารย์ หรือนักวิจัยในมหาวิทยาลัย และหน่วยปฏิบัติการวิจัยและพัฒนาในสังกัดกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ รวมทั้งหน่วยงานอื่นๆ ที่ปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

โดยในแต่ละปีจะมีผู้ที่สำเร็จการศึกษาเพิ่มขึ้นประมาณปีละ 100 คน จากผลการดำเนินงานของโครงการ ทำให้มหาวิทยาลัยและหน่วยงานของรัฐ ได้รับบุคลากรที่เป็นนักเรียนทุนที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก กลับมาปฏิบัติงานสอนและงานวิจัย สามารถสร้างผลงานวิจัยทั้งทางด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐาน และงานวิจัยและพัฒนาต่อยอดให้เกิดการแตกแขนงองค์ความรู้ในวิชาการสาขาใหม่ ๆ ปัจจุบัน ไทยมีนักเรียนทุนที่ปฏิบัติงานในมหาวิทยาลัยและหน่วยงานของรัฐ จำนวนกว่า 2,600 คน สามารถสร้างผลงานวิจัยและวิชาการ กว่า 8,000 รายการ

นอกจากนั้น ยังมีการต่อยอดสู่การสร้างผลงานวิจัยระดับสูง สำหรับนักเรียนทุนที่เพิ่งสำเร็จการศึกษา โดยสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ  (สวทช.) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) ได้จัดทำ “โครงการสนับสนุนทุนนักวิจัยใหม่ วท.” ขึ้น โดยจัดสรรเงินทุนให้โครงการละไม่เกิน 25,000 บาท ระยะเวลา 1 ปี โดยตั้งเป้าหมายให้นักเรียนทุนที่สำเร็จการศึกษาได้เข้าสู่กระบวนการวิจัยและพัฒนาได้มากกว่าร้อยละ 80

นอกจากการต่อยอดสู่การวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ แล้ว นักเรียนทุนเหล่านี้ยังเป็นบุคลากรที่สำคัญในการเผยแพร่ความรู้สู่นักเรียนนักศึกษาในประเทศไทย เป็นทั้งอาจารย์สอน และที่ปรึกษา ช่วยพัฒนาระบบการศึกษาในมหาวิทยาลัยที่ไม่เคยมีอาจารย์สอนหรือทำงานวิจัยมาก่อน

นับเป็นการเติมเต็มและพัฒนาระบบการศึกษา อันเป็นการพัฒนา “คน” ซึ่งเป็นทรัพยากรที่จะช่วยขับเคลื่อนประเทศไทยเส้นทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน ยกระดับความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชนทุกภาคส่วน

ทั้งนี้ นักเรียน/นักศึกษาที่สนใจติดตามข่าวสารทุนรัฐบาลด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ฝ่ายนักเรียนทุนรัฐบาลด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี